Divan Edebiyatı Soruları

YENİ MAKALELER

YAZDIR

1. Aşağıdakilerden hangisi divan şiirinin özelliklerinden biri değildir?

A) Yabancı sözcük ve tamlamalarla yüklüdür.

B) Konu değil konunun işlenişi önemlidir.

C) Toplumsal konulara çok yer verilmemiştir.

D) Dini ve din dışı konular birlikte işlenmiştir.

E) Parça güzelliğine değil, bütün güzelliğine önem verilmiştir.

2. Günümüzde okunan hikâye ve romanlar yerine eskiden de hikâyeler, menkıbeler, kıssalar okunurdu. Eski Anadolu Türkçesinin en çok okunan eserlerinden biri de Mantıku't-Tayr'dır. Bu eser aşk temasını işler. -— tarafından dilimize çevrilmiştir. Şairin ayrıca dini ve tasavvufi konuları işlediği Felekname adlı bir eseri de vardır.

Bu parçada verilen bilgilere göre boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?

A) Ahmedi

B) Kadı Burhaneddin

C) Gülşehri

D) Şeyhi

E) Nefi

3. Şeyh Gâlip, 18. yüzyıl Divan Edebiyatı’nın en büyük şairi ve tüm Divan Edebiyatı'nın da son büyük şairidir. Divan edebiyatı Şeyh Gâlip'ten sonra edebiyat tarihindeki yerini yeni edebiyatlara bırakmıştır. Şairimiz Mevlevîdir ve mevlevîlikteki musikî başta olmak üzere pek çok unsuru şiirlerine yansıtmıştır. "Sebk-i Hindi" akımının en büyük üstatlarındandır. Dili ağırdır. Bununla birlikte sade gazel ve şarkılar da yazmıştır. "Türkî-i Basit" akımının etkisiyle, hece vezni ile şarkılar da yazmıştır.

Yukarıdaki parçada Şeyh Gâlip ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisine değinilmemiştir?

A) Divân edebiyatının son büyük şairi olduğuna

B) Şiirlerini oluştururken Mevlevîlik'ten etkilendiğine

C) Hem aruz hem de hece veznini kullandığına

D) Dilinin ağırlığının divan edebiyatının sona ermesine neden olduğuna

E) Dilinin bazen sade olsa da genelikle ağır olduğuna

I. 15. yüzyıl Çağatay Türk edebiyatının en önemli şairidir.

II. Leyla ve Mecnun aşkını mesnevisine konu eden bir Türk şairidir.

III. Muhakemetü'l-Lügateyn, Türkçe ile Farsça'yı karşılaştırdığı eseridir.

IV. Mecalisü'n-Nefais, dini-tasavvufi tarzda yazdığı bir mesnevidir.

V. Hamse sahibi bir şairimizdir.

4. Yukarıda verilenlerden hangisinde Ali Şir Nevai ile ilgili bir bilgi yanlışı vardır?

A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.

5. Aşağıdakilerden hangisi Divan edebiyatı nesir örneklerinden biri değildir?

A) Seyahatname

B) Cihan – nüma

C) Tazarruname

D) Harname

E) Fezleke

6. Divan edebiyatının en büyük şairi kabul edilen sanatçı, Türk dilini ve edebiyatını bir bütün olarak görmüş, kendisinden önce gelen ve çağdaşı olan Türk şairlerinin eserlerini okuyup incelemiştir. En çok Ali Şir Nevai'den etkilenen şair, edebiyatımızın en lirik sanatçısı olarak elem, aşk ve ayrılık temalarını işlemiştir. Hemen hemen her divan şairi ona nazire yazmış, halk şairleri de onu üstad kabul etmiştir. Hadikatü's-Süeda (Saadete Ermişlerin Bahçesi), Beng ü Bade (II. Beyazid ve Şah İsmail arasındaki rekabeti anlattığı mesnevi), Mustafa Çelebi'ye gönderilen ve Şikâyetname olarak bilinen mektubu önemli eserlerindendir.

Bu parçada sözü edilen divan şairi aşağıdakilerden hangisidir?

A) Baki B) Fuzuli C) Nefi D) Naili E) Nesimi

7. Aşağıda verilen divan edebiyatı şairlerinden hangisi hece ölçüsüyle de şiir yazmıştır?

A) Fuzuli B) Baki C) Nefi D) Nedim E) Nabi

8. Divan edebiyatında didaktik şiirin en büyük ustasıdır. Şiirlerinde lirizmden çok düşünce vardır. Şiirlerinde atasözlerinden de yararlanan şair düzgün ve akıcı bir dil kullanmıştır. Oğluna öğütler verip deneyimlerini anlattığı bir mesnevisi vardır. "Hayrabat" adlı eser ise şairin diğer mesnevisidir. Bunun yanında "Tuhfetü'l Harameyn" ve "Surname" adlı iki eseri daha vardır.

Burada sözü edilen sanatçı aşağıdakilerden hangisidir?

A) Nefi B) Nabi C) Bağdatlı Ruhi D) Ahmet Paşa E) Necati

9. 15. yüzyılda konuşma diline yakın bir yazı diliyle mensur eserler yazmıştır. —-'nin eser verdiği dönemde diğer dillerden yapılan tercümeler bile ağır bir dille yapılıyordu. Sanatçı, bu nedenle II. Murat'ın emriyle Kabusname adlı eseri yeniden tercüme etmiştir.

Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?

A) Mercimek Ahmet

B) Âşık Paşa

C) Şeyhi

D) Sinan Paşa

E) Süleyman Çelebi

10. Aşağıdaki yazar-eser eşleştirmelerinden hangisi yanlıştır?

A) Sultan Veled – ibtidaname

B) Fuzuli – Şikâyetname

C) Nabi – Hayriyye

D) Nefi – Siham-ı Kaza

E) Yunus Emre – Hüsrev ü Şirin

11. Mesnevi ile ilgili olarak aşağıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır?

A) Aşk, kahramanlık vs. konuları işleyen uzun manzum eserlerdir.

B) Beyit sayısı sınırsızdır.

C) Modern edebiyattaki hikaye ve romanın klasik edebiyattaki karşılığıdır.

D) Kafiye düzeni aa, ba, ca, … şeklindedir.

E) Aynı şair beş ayrı mesnevi yazmışsa, hamse sahibi olarak adlandırılır.

12. (I)Naima 15. yy. (II)Klasik Türk Edebiyatı'nın önemli (III)nesir yazarlarındandır. (IV)Tezkiretü'ş-Şuara adlı eseri (V)şiir eleştirisi yönünden ilk örneklerdendir. Yazar, bu eseri Kanuni Sultan Süleyman'a sunmuştur.

Yukarıdaki numaralı yerlerden hangisinde bir bilgi yanlışı vardır?

A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.

13. Aşağıdakilerden hangisi divan nesrinin özelliklerinden biri değildir?

A) Düşünceden çok söyleyiş güzelliğine önem verilmesi

B) Söz ve ses sanatlarının önemsenmesi

C) Dilin yabancı kelime ve tamlamalarla yüklü olması

D) Daha çok kısa, anlaşılır cümlelerin kullanılması

E) Noktalama işaretlerine yer verilmemesi

14. Edebiyatımızda nazirecilik geleneğini kurumsallaştıran, Fetih sırasında Fatih'in yanında bulunmuş, şairler sultanı unvanına sahip bir 15. yy. şairidir.

Yukarıda tanıtılan divan şairi aşağıdakilerden hangisidir?

A) Şeyhi

B) Nasrettin Hoca

C) Battal Gazi

D) Haliloğlu Yahya

E) Ahmet Paşa

15. Tasavvufun önde gelen temsilcilerindendir. Şiirlerini genellikle Farsça yazmıştır. Tasavvuf düşüncesinin yayılmasında önemli bir rolü olmuştur. Öleceği günü "şeb-i arus" (düğün gecesi) ile ifade edecek kadar büyük bir Allah sevgisine sahip olan sanatçının 2000'den fazla gazelinin yer aldığı Divan-ı Kebir, yaklaşık 26 bin beyitten oluşan Mesnevi, 70'ten fazla sohbetinin yer aldığı Fihi Ma Fih isimli önemli eserleri vardır.

Bu parçada tanıtılan şair aşağıdakilerden hangisidir?

A) Yunus Emre B) Baki C) Mevlana D) Fuzuli E) Şeyhi

CEVAP ANAHTARI

1-E 2-C 3-D 4-D 5-D 6-B 7-D 8-B 9-A 10-E 11-D 12-A 13-D 14-E 15-C

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

İKİNCİ TEST SORULARI

1. Aşağıdakilerden hangisi Divan edebiyatı sanatçılarının özelliklerinden biri değildir?

A) Yabancı sözcük ve tamlamaları çok kullanmaları

B) Konuların anlatımında ortak söyleyişlerden yararlanmaları

C) Şiirde "göz için kafiye" anlayışına bağlı kalmaları

D) Arap ve Fars edebiyatından etkilenmiş olmaları

E) Din ve tasavvuf konusuna hiç yer vermemeleri

2. Aşağıdakilerden hangisi Divan edebiyatı düzyazısının özelliklerinden biri değildir?

A) Kimi eserlerde yalın, kimilerinde ise çok ağır bir dil kullanılmıştır.

B) Birçok eserde süslü ve sanatlı bir söyleyiş benimsenmiştir.

C) Eserlerde kısa cümleli anlatım yeğlenmiş; edatlara, bağlaçlara pek yer verilmemiştir.

D) Tezkire, siyer, tarih, velayetnâme gibi türlerde eserler yazılmıştır.

E) Konudan çok konunun anlatılışı önemsenmiştir.

3. 13.-14. yüzyıl tasavvuf şairlerinden olan sanatçı kuvvetli bir tasavvuf kültürüyle yetişti. Anadolu Türkleri arasında tasavvufu yaymak, halka dervişlik yol ve törelerini öğretmek amacıyla Garip-nâme adlı Türkçe bir mesnevi yazdı. Sanatçı;

"Türk diline kimse bakmaz idi

Türklere her gönül akmaz idi

Türk dahi bilmez idi bu dilleri

İnce yolu, ol ulu menzilleri"

diyerek çağının aydınlarını eleştirdi.

Bu parçada aşağıdaki sanatçıların hangisinden söz edilmektedir?

A) Yunus Emre'den

B) Pir Sultan Abdal'dan

C) Kaygusuz Abdal'dan

D) Âşık Paşa'dan

E) Ahmet Yesevi'den

4. Aşağıdakilerin hangisinde, verilen sanatçıların tümü Divan edebiyatının temsilcisidir?

A) Nabi, Ahmet Paşa, Hoca Dehhani

B) Pir Sultan Abdal, Fuzuli, Baki

C) Nedim, Yunus Emre, Nefi

D) Neslimi, Kaygusuz Abdal, Pir Sultan Abdal

E) Seyrani, Necati, Dadaloğlu

5. I. Şirin dil, yeşil ördek, elâ gözlüm

II. Serv-i revan, serv-i hıraman, bâd-ı sabâ, zülf-i perişan

Yukarıdaki dizilerin ilkinde Halk, ikincisinde Divan şairlerinin, şiirlerinde ortaklaşa kullandıkları sözler verilmiştir. Bu sözler, aşağıdaki terimlerden hangisiyle adlandırılabilir?

A) seci

B) imale

C) mazmun

D) takti

E) manzume

6. Aşağıdaki sanatçılardan hangisinin "mesnevi"si yoktur?

A) Ali Şir Nevai

B) Süleyman Çelebi

C) Yunus Emre

D) Şeyh Galip

E) Bâkl

7. Aşağıdakilerden hangisi Divan şiirinin belirleyici özelliğideğildir?

A) Gündelik yaşam ya da toplum sorunlarından uzak kalma

B) Yabancı sözcük ve dil kurallarıyla yüklü olma

C) Genellikle din ve kahramanlık temalarını işleme

D) Konudan çok söyleyişi önemseme

E) Anlatımda ortak söz ve benzetmelerden yararlanma

8. Çağatay edebiyatının en büyük şairidir. Şairliği, sanatı, kişiliği, bilgisi ve eserleriyle büyük ün kazanmıştır. Fars dilinin edebi dil olarak kullanıldığı bir çevrede Türkçenin zenginliğini göstermek için Türkçe ile Farsçayı karşılaştıran bir eser yazmıştır.

Bu parçada aşağıdaki sanatçıların hangisinden söz edilmektedir?

A) Ali Şir Nevai

B) Ahmet Yesevi

C) Süleyman Çelebi

D) Kadı Burhanettin

E) Seyyit Nesimi

9. Asıl adı Yusuf Sinaneddin olan sanatçı İran'da tıp öğrenimi görmüş, Osmanlı sultanları I. Mehmet ile II. Murad'ın doktorluğunu yapmıştır. Divan'ında topladığı şiirlerinde -özellikle gazellerinde- sevgili, onun vefasızlığı, bahar sevinci, şarap... gibi temaları yalın ve kolay bir söyleyişle işlemiştir. Mesnevi yazmayı bir şehir kurmaya benzeten sanatçı, Divan edebiyatının yergi alanındaki en ünlü mesnevilerinden birinin sahibidir.

Bu parçada tanıtılan sanatçı aşağıdakilerden hangisidir?

A) Şeyhi

B) Fuzuli

C) Baki

D) Nefi

E) Şeyh Galip

10. Aşağıdakilerden hangisi Divan şiirinin bir özelliği değildir?

A) Nazım birimi olarak "beyit" kullanılması

B) Sathiye, semai, ilahi gibi nazım türlerinde ürünler verilmesi

C) Arap ve Fars edebiyatı nazım şekillerinin kullanılması

D) Yaşamdan kopuk, soyut konulara çokça yer verilmesi

E) Söz sanatlarına geniş yer verilmesi

11. Aşağıdaki sanatçılardan hangisinin din-tasavvuf konulu şiirleriyoktur?

A) Pir Sultan Abdal

B) Fuzuli

C) Kaygusuz Abdal

D) Nesimi

E) Nefi

12. Aşağıdaki yargılardan hangisi Divan şairi Nedim için yanlıştır?

A) İstanbul Türkçesini ve halk deyişlerini başarıyla kullanmıştır.

B) "Ferhat ile Şirin" adlı mesnevisi en önemli eserlerinden biridir.

C) "Şarkı" biçimindeki şiirleriyle ve gazelleriyle ün kazanmıştır.

D) Halk şairleri tarzında hece ölçüsüyle bir türkü yazmış, heceyi denemiştir.

E) Tasavvufla hiç ilgilenmemiş, din dışı konuları işlemiştir.

13. Edebiyatımızda aruz ölçüsünün kullanıldığı ilk eser aşağıdakilerden hangisidir?

A) Vesilet-ün Necat

B) Garip-nâme

C) Kutadgu Bilig

D) Divan-ı Hikmet

E) Iskender-nâme

14. Aşağıdakilerden hangisi, Divan şiirinde "hikemi şiir" (bilgece söylenmiş şiir) anlayışının temsilcisidir?

A) Fuzuli

B)Nabi

C) Baki

D) Nefi

E) Nedim

15. Aşk, zevk ve neşe temalarını işleyen ve yaşadığı dönemi en iyi biçimde yansıtan şair; Divan şiirinin soyut anlayışından sıyrılmış, gerçek yaşamın somut güzelliklerini anlatmıştır. Divan şiirine "yerlileşme" anlayışı kazandıran sanatçı, tasavvufla hiç ilgilenmemiş ve hep din dışı konuları işlemiştir.

Bu sanatçı, aşağıdakilerden hangisidir?

A) Şeyh Galip

B) Necati

C) Baki

D) Nefi

E) Nedim

16. 17. yüzyıl gezi edebiyatımızın en büyük sanatçısıdır. Açık, gerçekçi, sürükleyici bir anlatımı vardır. Zamanının konuşma dilini kullanır. Çağdaşları gibi edebi nesre, söz oyunlarına, yabancı sözcüklere ve dil kurallarına yüz vermemiştir. Ünlü eseri Seyahatnâ-me'den anlıyoruz ki sanatçı Suriye'den Balkanlara, Mısır'dan Macaristan'a kadar çok geniş bir coğrafyayı gezmiştir.

Bu parçada kendisinden söz edilen sanatçı aşağıdakilerden hangisidir?

A) Katip Çelebi

B) Evliya Çelebi

C) Âşık Paşa

D) Ali Şir Nevai

E) Yirmi Sekiz Çelebi Mehmet

17. Aşağıdaki terimlerden hangisi Divan edebiyatı ile ilgili değildir?

A) Seci

B) Şehrengiz

C) Surname

D) Tezkire

E) Sathiye

18. Aşağıdaki Divan şairlerinden hangisi tasavvuf konusu üzerindedurmamıştır?

A) Baki

B) Şeyh Galip

C) Fuzuli

D) Şeyhi

E) Şeyyat Hamza

19. Acep bu derdümün dermanı yok mı

Ya bu sabr etmeğün oranı yok mı

Yanaram mumlayın başdan ayağa

Nedür bu yanmağun pâyânı yok mı

Güler düşman benüm ağladuğuma

Acep şol kafirün imânı yok mı

Divan şiirinin ilk temsilcilerinden olan Dehhani'ye ait bu parça, Divan edebiyatıyla ilgili aşağıdaki yargılardan hangisine bir örnekolamaz?

A) Şiirlerde nazım birimi olarak beyit kullanılmıştır.

B) Toplum sorunları yerine soyut konular işlenmiştir.

C) Gazel en çok kullanılan nazım biçimlerinden biridir.

D) Şiirlerde daha çok zengin ve tam uyak kullanılmıştır.

E) Dilde Arapça, Farsça sözcük ve tamlamalara çok yer verilmiştir.

20. 15. yüzyıl Divan edebiyatının nesir (düzyazı) alanındaki tanınmış sanatçılarındandır. Divan edebiyatında "süslü nesir"in ilk temsilcisi olarak ün kazanmıştır. Nesirde sözcük oyunlarına, yabancı dil kurallarına, seci ve benzetmelere çok geniş yer vermiş, "Tazarru-nâme" adlı eseriyle tanınmıştır.

Bu parçada kendisinden söz edilen sanatçı aşağıdakilerden hangisi olabilir?

A) Âşık Paşa

B) Evliya Çelebi

C) Nergisi

D) Sinan Paşa

E) Katip Çelebi

21. Evliya Çelebi, Katip Çelebi, Sinan Paşa, Veysi, Nergisi... gibi sanatçıların ortak yönü aşağıdakilerden hangisidir?

A) Düzyazı (nesir) alanında yapıtlar vermeleri

B) Dillerinin çok ağır ve sanatlı olması

C) Gezi türünde yapıtlar vermeleri

D) Aynı yüzyılda yaşamış olmaları

E) Halkın sorunlarını yansıtmaları

22. Aşağıdaki yargılardan hangisi Divan edebiyatı için yanlıştır?

A) Şiirlerde kulak için kafiye anlayışı benimsenmiş, genellikle yarım uyak kullanılmıştır.

B) Söyleyişte Iran şiirine öykünülmüş, bu şiir aşılmaya çalışılmıştır.

C) Söyleyiş ve anlatım süslüdür, kalıplaşmış sözlere sıkça yer verilmiştir.

D) Düzyazıdan (nesirden) çok şiire önem verilmiştir.

E) Biçim güzelliği amaçlanmış, düşünce ikinci plana itilmiştir.

23. Arapça ve Farsça şiirlerinden çok Türkçe şiirleriyle tanınan bu sanatçı, 14. yüzyılın özellikle İslam hukuku konusunda önemli bir bilginiydi. Azeri şivesiyle yazdığı şiirlerinde siyasal hırslarını, taşkın mizacını tasavvufi bir yaklaşımla dengelemeye çalışmıştır. Türkçe Divan'ındaki şiirlerinde halk edebiyatı motiflerini büyük bir ustalıkla kullanan sanatçı, Eretna Beyliği'ndeki sarsıntılardan yararlanarak Sivas'ta sultanlığını ilan etmiş; Akko-yunlularla giriştiği savaşta yakalanarak öldürülmüştür.

Bu parçada aşağıdaki sanatçıların hangisinden söz edilmektedir?

A) Ahmet Paşa

B) Nesimi

C) Kadı Burhanettin

D) Ali Şir Nevai

E) Şeyhi

24. Aşağıdaki yapıtların hangisinde Hazreti Muhammed'in doğumu konu edinilmiştir?

A) Iskender-name

B) Divan-ı Hikmet

C) Mizan-ül Evzan

D) Beng ü Bade

E) Vesilet'ün – Necat